Badania przeprowadzone w Polsce ponad 10 lat temu przez profesor Gruszczyk-Kolczyńską po raz pierwszy w Polsce udowodniły, że talenty matematyczne wśród dzieci zanikają w zastraszającym tempie już na początku szkolnej edukacji: podczas gdy niemal połowa dzieci w wieku 5 lat posiada ten talent, to już w pierwszej klasie, czyli zaledwie 2 lata później, talentem takim może się wykazać tylko co ósmy uczeń.

Publikacja raportu w 2014 roku wywołała poruszenie, ale nie doprowadziła do zmiany podejścia do nauczania matematyki w tradycyjnych szkołach. Choć już w połowie lat 90. XX wieku w Kanadzie powstała idea tzw. umiejętności XXI wieku, w których kompetencje cyfrowe i umiejętności kreatywnego podejścia do rozwiązywania problemów zajmują kluczowe miejsca, z wyzwaniem jak uczyć matematyki, aby nie zabijać talentu, mierzy się dziś w mniejszym lub większym stopniu cały świat.

W pracy naukowej opublikowanej w lipcu 2024 r. przez dr Katherine Gavin z University of Connecticut, autorka zwraca uwagę, że „edukatorzy na wszystkich poziomach nauczania, a zwłaszcza w początkowych latach edukacji podstawowej, powinni być 'łowcami talentów'. Muszą być świadomi różnych rodzajów zdolności matematycznych. Oznacza to, że powinni patrzeć poza silne umiejętności obliczeniowe i dostrzegać umiejętności wnikliwego rozumowania, głębokie zainteresowanie rozwiązywaniem i tworzeniem trudnych problemów, zdolność do rozumowania ilościowego oraz zdolności w zakresie rozumowania przestrzennego jako dowód na matematyczny talent” . Autorka podkreśla również, że w pracy z utalentowanymi matematycznie uczniami kluczowe jest stosowanie metod opartych na dociekaniu, które są wykorzystywane przez profesjonalnych matematyków, oraz wspieranie rozwoju elastyczności i kreatywności w myśleniu matematycznym.*)

Jak ocalić talenty matematyczne przed nudną edukacją?

Świadomość istnienia tego problemu od dawna przyświecała twórcom Matplanety i jej autorskiego programu, dla którego inspiracją były prace Roberta i Ellen Kaplan, profesorów z Harvard University.  Matplaneta powstała 12 lat temu, a dziś działa jako ogólnopolska sieć edukacyjna, w której dzieci pod okiem nauczycieli-trenerów mogą odnaleźć zapomnianą radość z rozwiązywania zagadek matematycznych, uczyć się logicznego rozumowania i pogłębiać swoje kompetencje matematyczne w organiczny sposób, często podczas świetnej zabawy. Oddziały Matplanety działają niemal w całej Polsce. Najbliższą placówkę Matplanety można znaleźć tutaj: https://www.matplaneta.pl/lokalizacje/

Matematyka i logiczne myślenie to sposób na rozumienie świata i dobrą zabawę

Twórcy Matplanety podkreślają, że dzieci często lubią matematykę, a także zagadki logiczne i łamigłówki, które stanowią jej integralną część, bo przecież matematyka to nie tylko liczby i wzory, ale także sposób myślenia, który naturalnie odpowiada młodym umysłom. Zagadki logiczne i matematyczne stymulują umysł, wymagając od dzieci myślenia w sposób kreatywny i nieszablonowy.

Dzieci czerpią radość z odkrywania rozwiązań problemów, a satysfakcja płynąca z rozwiązania trudnej łamigłówki wzmacnia ich poczucie własnej wartości. Dodatkowo, matematyka oferuje natychmiastową informację zwrotną – wynik jest albo poprawny, albo błędny, co pozwala na szybkie uczenie się na błędach i poprawę umiejętności.

Dzieci z Matplanety kochają myślenie

Matplaneta czerpie inspiracje z najnowszych badań neurobiologów, którzy mówią, że dla młodego mózgu zabójcza jest nuda. „W Matplanecie pracujemy nad tym, aby podtrzymać i rozwijać dziecięcą pasję do matematyki. Dzięki świetnej kadrze, ciekawym metodom rozwoju i przyjaznej atmosferze oswajamy matematykę, pokazujemy, jak jest fascynująca i obecna w codziennym życiu, a przez to praktyczna i potrzebna każdemu z nas” – podkreśla Marta Dorosz z Matplanety.

Program przygotowany dla uczestników zajęć Matplanety to kreatywne, autorskie formy aktywności dopasowane do potrzeb różnych grup wiekowych. Szczegóły programu można sprawdzić na stronie https://www.matplaneta.pl/oferta/. Matplaneta zaprasza też dzieci i rodziców na lekcje próbne. Warto się wybrać, zanim rozpocznie się kolejny rok szkolny, gdyż może się okazać, że dziecko pokocha matematykę w wydaniu Matplanety od pierwszej wizyty.

*) Curriculum Considerations for Developing Mathematical Talent in Elementary Students

by M. Katherine Gavin, 2024 https://www.mdpi.com/2227-7102/14/7/796